گیاهان گلخانه‌ای نیاز به نگهداری و مراقبت بیشتری در فصل زمستان دارند. متأسفانه بعضی از گلخانه داران اشتباهاتی در این فصل مرتکب می‌شوند که ضرر و زیان زیادی را به آنان وارد می‌کند. ما در اینجا سعی می‌کنیم اشتباهات رایج گلخانه داران در فصل زمستان را بررسی کنیم و راه‌های پیشگیری از آن‌ها را به شما بیاموزیم. پس با ما تا پایان این مطلب آموزنده همراه باشید.

برخی از گلخانه داران اشتباهات رایجی در زمینه مراقبت از گیاهان خود در فصل زمستان دارند. ما در اینجا عمده این اشتباهات را بررسی نموده‌ایم.

1. عدم توجه به دمای آب و دمای بستر
یکی از رایج‌ترین اشتباهات گلخانه داران در فصل زمستان عدم توجه به دمای آب و دمای بستر است. توجه داشته باشید که توسعه ریشه گیاه و جذب کود شدیداً وابسته به دمای بستر است. معمولاً در دماهای پایین‌تر از 12 درجه خیلی از عناصر جذب گیاه نمی‌شوند. پس بایستی دقت نمایید که دمای آب بالاتر از این مقدار باشد و تغذیه باتوجه‌ به میزان جذب گیاه صورت گیرد؛ زیرا در زمستان میزان جذب و مصرف عناصر در گیاه پایین است. عدم توجه به این موضوع و استفاده بیش از حد کود باعث افزایش شوری بستر می‌شود. توجه داشته باشید که دقت در دمای آب و دمای بستر خیلی بیشتر از کوددهی اهمیت دارد.

2. عدم توجه به اختلاف دمای شب و روز
به‌طورکلی دمای گلخانه در شب باید خنک‌تر از روز باشد. به اختلاف دمای شب و روز دیف یا Diff می‌گویند. دیف منفی باعث کاهش رشد و کوتاه‌شدن گیاهان می‌شود. دیف مثبت باعث رشد گیاه و طویل شدن گیاهان می‌شود. دیف صفر باعث ایجاد رشد متوسطی در گیاهان خواهد شد. 

3. عدم‌ توجه به اهمیت نور
عمل غذاسازی گیاه توسط نور انجام می‌شود باید توجه شما به نور فتوسنتزی باشد و نه نوری که با چشم مشاهده می‌کنیم؛ لذا استفاده از لوکس متر بسیار اهمیت دارد. عدم‌ توجه به این موضوع مهم یکی دیگر از اشتباهات رایج گلخانه داران در فصل زمستان است. گیاهان به طور متوسط به نوری به میزان حدوداً بیش از 5000 لوکس نیاز دارند. لامپ‌های معمولی تنها حدود 500 لوکس نور تولید می‌کنند که به‌هیچ‌ وجه نیاز نوری گیاهان را برطرف نمی‌کنند. در زمستان که طول روز کاهش می‌یابد باید با لامپ‌های استاندارد تأمین نور را انجام داد. 

4. عدم تهویه مناسب و تأمین دی‌اکسیدکربن
شاید کمی عجیب باشد؛ اما در طول زمستان هرازگاهی پنجره‌ها را باز کنید. از جمله کارهای مربوط به نگهداری گیاهان گلخانه در زمستان توجه به تهویه هواست که امری ضروری است. یادآور می‌شویم هوای خیلی مرطوب داخل گلخانه روی گیاهان تأثیر منفی می‌گذارد. اختلاف دمای داخل و خارج باعث بروز مشکل در کنترل رطوبت شده و در نهایت محصولات را ضعیف و مستعد بیماری می‌کند. سعی کنید درها و پنجره‌ها را در روز‌های آفتابی، هنگامی که درجه حرارت تا حدودی بالا است، حتماً باز کنید تا هوای داخل به‌ خوبی تهویه شود. گیاهان عمل غذاسازی را با جذب دی‌اکسیدکربن انجام می‌دهند. در زمستان به دلیل برودت هوا پنجره‌های گلخانه بیشتر طول روز بسته می‌ماند. ظهرها به دلیل بالابودن شدت نور فتوسنتز در اوج خود قرار دارد؛ ولی مشکل کمبود دی‌اکسیدکربن مانع غذاسازی گیاهان می‌شود. در این شرایط یا باید از دستگاه‌های مولد دی‌اکسیدکربن استفاده کرد و یا تا جای ممکن با تهویه از دی‌اکسیدکربن موجود در هوای بیرون وارد گلخانه کنیم.

5. تغذیه خاکی بیش از حد در زمستان
تغذیه باید باتوجه‌ به میزان جذب گیاه صورت گیرد. در زمستان جذب و مصرف عناصر توسط گیاهان بسیار پایین است. به‌علاوه کاهش جذب و کوددهی مکرر سبب افزایش میزان شوری بستر می‌شود. دقت به دمای بستر و آب و توجه به شوری بستر این مشکل را برطرف می‌کند. به‌طورکلی در زمستان میزان تغذیه گیاهان را باید کاهش داد.

6. عدم آماده‌سازی خاک گلخانه برای فصل بعد
یکی دیگر از اشتباهات رایج گلخانه داران در فصل زمستان عدم‌ توجه کافی به آماده‌ سازی خاک برای فصل بهار است. در نظر داشته باشید لازم است در این فصل خاک را باید برای فصل بعد هم پرورش داد. به‌عنوان‌ مثال قرار دادن برخی از کرم‌ها در خاک گیاهان گلخانه زمین را برای کاشت مجدد در فصل بهار حاصلخیزتر می‌کند. دیگر این که خاک را با مالچ جدید حاوی کمپوست یا تراشه‌های چوب بپوشانید. مالچ باعث حفاظت از خاک می‌شود و در فصل بهار خاک آماده کاشت خواهد بود.

7. مسمومیت گازی گیاهان در گلخانه
در فصل زمستان زمانی که از هیترها و سیستم‌های گرمایشی گلخانه‌ای استفاده می‌کنیم، با برخی چالش‌ها و تهدیدهایی از جمله مسمومیت گیاهان با گاز مونوکسید کربن مواجه هستیم. در حالت طبیعی بیشتر سوخت‌های فسیلی وقتی‌ که به طور کامل می‌سوزند، گاز دی‌اکسیدکربن و آب از آنها تولید می‌شود. اما زمانی که سوخت‌های فسیلی از جمله گاز، نفت یا گازوئیل به طور ناقص سوخته می‌شوند، به‌جای گاز دی‌اکسیدکربن، گاز مونوکسید کربن از آنها تولید می‌شود. این گاز بسیار خطرناک و سمی بوده و علاوه بر گیاهان برای سلامت افراد حاضر در گلخانه نیز بسیار مضر و گاهی کشنده است. سیستم‌های گرمایشی که در گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، منبع اصلی تولید گاز مونوکسید کربن هستند. به همین خاطر انتخاب یک سیستم گرمایشی مناسب برای گلخانه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. لازم به ذکر است که در هیترهای برقی گاز مونوکسیدکربن تحت هیچ شرایطی تولید نمی‌شود؛ بنابراین با تهیه هیتر برقی برای گلخانه دیگر نگران این آلودگی نباشید. 

گیاهان در اثر مسمومیت گازی مونوکسیدکربن دچار تغییرات و مشکلات زیر می‌شوند:

• ازبین‌رفتن گل‌ها و گل‌سوزی شدید
• توقف باردهی
• مثلثی شدن برگ‌ها
• هاشوری شدن لبه‌های برگ
• پیچ‌خوردن برگ‌ها
• تشکیل میوه‌های بدفرم

تا اینجا اشتباهات رایج گلخانه داران در فصل زمستان را بررسی کردیم. درعین‌ حال بهتر است گلخانه‌داران عزیز در زمینه‌ بهره‌گیری از دستگاه‌های استاندارد کشاورزی دراین‌ خصوص با شرکت‌های معتبر مشاوره نمایند. شرکت گرین آذین، پیشرو در کشاورزی و باغبانی نوین، یک شرکت کارآفرین ایرانی و هلندی در عرصه کشاورزی و باغبانی است. این شرکت واردکننده و صادرکننده کلیه نهاده‌های کشاورزی و گلخانه است. برای خدمات مشاوره در این زمینه و اخذ قیمت محصولات می‌توانید با شماره تلفن 09202331201 با این شرکت تماس حاصل فرمایید.

علایم مسمومیت مونوکسیدکربن خیار گلخانه‌ای

در این بخش به‌عنوان‌ مثال برای مشکل پدیده گاز گرفتگی به گاز گرفتگی خیار گلخانه‌ای اشاره خواهیم داشت. از علایم این پدیده وجود برگ‌های زرد روغنی و براق و به پایین پیچ‌ خورده و همچنین عدم مشاهده گل در سالن و وجود خیارها‌یی که به مرحله برداشت رسیده‌اند، ولی هنوز گل در انتهای میوه باز نشده، را نام برد.
اگر قصد دارید گلخانه خیار را از لحاظ مشکل گاز گرفتگی بررسی کنید بایستی حتماً از گذشته گلخانه و این که میزان رشد خیار در قسمت‌های مختلف به چه صورت بوده اطلاعات کافی داشته باشید. گاهی از نظر ارتفاع مشاهده می‌شود بخشی از گلخانه نسبت به بقیه قسمت‌ها کوتاه‌تر است. 
این مورد هم درصورتی‌که از یکسان بودن بقیه شرایط برای کل گلخانه مطمئن باشید ممکن است نشان‌ دهنده پدیده گاز گرفتگی باشد. علائمی که بسیاری از کشاورزان و حتی کارشناسان به دلیل عدم آشنایی با قضیه آن را  با کمبود عناصر و یا وجود مشکلی در خاک اشتباه می‌گیرند. همچنین می‌توان برای رفع مشکل گاز گرفتگی در خیار گلخانه‌ای از کودهای پایه آمینواسید برای سم‌زدایی و برگرداندن گیاه به بالانس هورمونی استفاده کرد.

نتیجه‌ گیری

ما در این مطلب به اشتباهات رایج گلخانه داران در فصل زمستان پرداختیم و راهکارهای پیشگیری از آنها را برشمردیم. اهم این راهکارها شامل لزوم توجه به دمای آب و دمای بستر، توجه به اختلاف دمای شب و روز، تأمین نور کافی، تهویه مناسب و تأمین دی‌اکسیدکربن، عدم تغذیه خاکی بیش از حد، آماده‌سازی خاک گلخانه برای فصل بعد و نحوه پیشگیری از مسمومیت گازی گیاهان در گلخانه می‌شود.